Zonder feedback geen vooruitgang!

Academiejaar 2020-2021 is voor mijzelf het jaar van de feedback. Feedback krijgen van docenten, mentoren en peers en zelf feedback geven aan leerlingen. Een leerrijk proces!

Zeggen dat het in mijn schooltijd niet bestond, is misschien overdreven, maar leraren die 35 à 40 jaar geleden feedback gaven in de strikte zin van het woord, waren toch eerder van de zeldzame soort. Nu is het ondenkbaar geworden en nemen we feedback als een rode draad mee in het opvoedings- en lesgebeuren. Een mooi gegeven, maar niet altijd eenvoudig!

Hoe van Dale 'feedback' definieert, lees je hiernaast.

In eenvoudig Nederlands komen we meestal reactie, respons, antwoord of terugkoppeling tegen. Professor Paul Kirschner gaat in zijn artikel nog een stapje verder en benoemt het als

"Terugkoppelen om verder en dieper te laten nadenken. Je inspireert, con- fronteert en erkent je leerling. Die leert meer."

Professor Kirschner stelt de volgende eisen aan goede feedback als onderdeel van het leerproces:

1. feedback moet effectief zijn

2. feedback moet efficiënt zijn

3. feedback moet voldoening geven

Verder geeft hij de voorkeur aan kennisontwikkelende feedback boven correctieve en directieve feedback omdat die het beste werkt. De leraar stelt hierbij bijvoorbeeld vragen van het type wie?, wat?, waarom?, wanneer?, of hoe?, waardoor de leerling niet alleen weet wat hij goed of fout deed, maar wat hem ook dieper doet nadenken om tot betere oplossingen te komen. De leerling krijgt op die manier de kans om zijn kennis stapsgewijs op te bouwen; hij neemt zijn eigen leerproces meer in handen en dat onder begeleiding van de leerkracht. Het nadeel van deze leerervaring is zonder meer de factor tijd. Het vraagt veel van iedere partij en bovendien kan je als leerkracht niet terugvallen op één vorm van aanpak om de eenvoudige reden dat alle leerlingen verschillend zijn en allemaal anders reageren.

Een voorbeeld Tijdens mijn stage maakte ik een werkbundel voor 5BSO. Deze bundel bevatte materiaal voor drie lesuren afstandsonderwijs met als thema streetart, en sloot aan bij de lessen die ik fysiek had gegeven over hetzelfde thema. Een krantenartikel over het aanstellen van een schepen van streetart in Berchem diende als leesvaardigheidsoefening waarbij de leerlingen een tiental vragen moesten beantwoorden. Deze oefening heb ik gewoon verbeterd omdat de leerlingen hier de informatie volledig konden terugvinden in de tekst. Voor de schrijfvaardigheidsoefening moesten de leerlingen hun digitale vaardigheden aanspreken om de streetart-wandeling in Berchem virtueel te lopen en er achteraf een enthousiast verslag over te schrijven. Ik specifieerde de opdracht en kreeg zeer uiteenlopende verslagen binnen. Mijn vakmentor vroeg mij om voor deze taak geen cijfer te geven. Ik moest alle fouten aanduiden met kleuren die ik koppelde aan een legende. Verder schreef ik mijn bevindingen per leerling neer zodat de leerlingen aan de slag konden gaan met de verbetering van hun werk. Dit vervolg zal helaas niet in mijn lessen gebeuren wegens onverenigbaarheid van onze uurroosters. Mijn vakmentor gaat hier dus zelf mee verder en zal mij op de hoogte houden van het resultaat. Ook voor hem is dit een nieuwe aanpak, maar hij is nu al overtuigd van de mogelijkheden die deze werkwijze biedt. Naast mijn schriftelijke feedback zal hij de leerlingen ook nog mondelinge feedback geven en die combinatie zou volgens professor Kirschner de beste zijn. Jammer genoeg komt de feedback voor onze leerlingen van 5BSO pas lange tijd na hun opdracht. Dat is niet bevorderlijk voor het leerproces, maar dit kon niet anders georganiseerd worden omdat de leerlingen zelf op stage gingen.

foto: Personal &Business Improvement

Wat als het niet lukt? In het geval dat de meerderheid van de klas er niet in slaagt om deze klus - met ondersteuning van de leerkracht - te klaren, dan ben je als leraar verplicht om opnieuw een moment van lesgeven in te schakelen. Persoonlijk zou ik in een eerste fase van het verbeteren 'peerevaluatie' ook nog tot de mogelijkheden rekenen zodat de leerlingen ook van elkaar kunnen leren.

Wijs op successen! Bij het formuleren van mijn feedback voor de taak van 5BSO (die ik hierboven beschreven heb), zorgde ik ervoor dat iedere leerling ook persoonlijke, positieve feedback kreeg op zijn werk. Ik had het geluk dat ik de leerlingen op dat moment al vrij goed kende en daar dus kon op inspelen. Enkel negatieve feedback zou - zo blijkt ook uit het artikel - het zelfbeeld en de motivatie van de leerlingen helemaal naar beneden halen en dat is net het tegenovergestelde van wat we willen bereiken.

Graag geef ik jullie de link mee naar het artikel dat ik terugvond in de nieuwsbrief van KlasCement van 24 april ll. Ik kan mij persoonlijk wel vinden in deze manier van aanpakken en onthoud vooral de mooie gedachtegang van 'plus est en vous' die erachter schuilgaat. Mijn boodschap voor jullie en mijn leerlingen is dan ook: "Wees ambitieus in jezelf!"

https://www.klascement.net/artikels/127235/goede-feedback-van-de-leraar-doet-leerlingen-meer-leren/