Kop of munt

“... Maar het hoeft niet altijd kop of munt te zijn. Alles is eigenlijk kop én munt. Ook al kun je een van beide kanten niet zien, je weet wel dat die er is.” - Karen Rastelli

Deze zin lees je op de voorlaatste bladzijde van het boek en het is meteen een uitspraak die je doet nadenken. Nadenken over het lot. Nadenken over besluiteloosheid. Nadenken over geld (munt) en macht. Nadenken over het wrede fysieke en psychische lijden dat sommige mensen doorstaan. Schrijnend!

Treinsporen op de achterflap, een begrafenis in februari en het lied ‘Somewhere Over The Rainbow’, zetten mij eerst op het verkeerde spoor. Het had iets van een déjà vu. Midden jaren tachtig verloor ik een medestudent aan een wanhoopsdaad en datzelfde lied galmde tijdens het afscheid op 14 februari door de kerk. Het blijft nog altijd akelig om eraan terug te denken en het zijn de enige raakvlakken die ik tegenkwam in ‘Kop of munt’, maar wel genoeg om mij van mijn stuk te brengen!

Dit boek lijkt op het eerste zicht eenvoudig door zijn omvang (slechts 56 bladzijden) en zijn stijl (16 hoofdstukjes in korte zinnen en duidelijke taal), maar auteur Karen Rastelli weet zich een weg te banen in een zeer zwaar en complex thema: seksueel misbruik in familieverband. Er is plaats voor symboliek, geloofwaardigheid, interne logica, gelaagdheid en open plekken. Als debuut kan dit tellen en de nominaties liegen er dan ook niet om.

Zou ik het boek op de leeslijst durven zetten?

Zeker wel, maar op basis van het zware thema, zou ik het wel voorbehouden aan adolescenten. Het boek leent zich volgens mij goed om mee te werken. En al zeg ik tegen mijn leerlingen wel eens dat een dun boek geen garantie geeft op gemakkelijk lezen, toch is dat hier wél het geval en dat maakt het lezen (hopelijk) haalbaar voor alle leerlingen. Verder kan er vanuit verschillende perspectieven gewerkt worden met het boek en zeker ook vakoverschrijdend: in de lessen Nederlands kan het geanalyseerd worden op basis van de bouwstenen van een verhaal en zowel het thema als het open einde vragen automatisch om debat en reflectie. Het weekt ongetwijfeld veel los, en dat kan mogelijk teruggekoppeld worden naar de lessen godsdienst. Het boek is een opener om deze onderwerpen bespreekbaar te maken. Nu ik dit schrijf, maak ik me wel de bedenking dat het voor sommige leerlingen vermoedelijk nodig is om ze al een beetje voor te bereiden op wat komen gaat. Niet gemakkelijk, maar wel doenbaar!